Fasulye adi yaprak yanıklığı
Fasulye adi yaprak yanıklığı
Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli
Fasulye adi yaprak yanıklığı (Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli), fasulye bitkilerinde görülen bakteriyel bir hastalıktır. Hastalık, bitkilerin yaprak, sap ve meyvelerinde lekeler oluşturarak bitkilerin gelişimini ve verimini olumsuz etkiler. Bu hastalık, sıcak ve nemli hava koşullarında daha fazla yayılır ve ciddi verim kayıplarına neden olabilir.
Görüldüğü bitkiler:
Fasulye (Phaseolus vulgaris) ve diğer baklagiller
Hastalık etkeni:
Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli
Zarar şekli:
Yapraklarda: Hastalık, yaprakların üst yüzeyinde suyla ıslanmış gibi küçük kahverengimsi-siyah lekelerle başlar. Bu lekeler zamanla büyüyerek yaprağın büyük bir kısmını kaplayabilir ve yaprağın kurumasına neden olabilir. Lekelerin çevresi genellikle sarı bir hale ile çevrilidir. Şiddetli enfeksiyonlarda yapraklar tamamen kurur ve erken dökülme görülür.
Meyvelerde: Meyve üzerinde de kahverengimsi lekeler ve çöküntüler oluşur. Bu lekeler, meyvelerin büyümesini engeller ve şekil bozukluğuna yol açar. Ayrıca, enfekte meyvelerde kalite ve pazar değeri düşer.
Saplarda: Saplarda da benzer kahverengi lezyonlar oluşur. Hastalığın ilerlemesiyle saplarda zayıflık ve kuruma görülebilir.
Genel zarar: Fasulye adi yaprak yanıklığı, bitkilerin yaprak, meyve ve saplarında ciddi hasarlar oluşturarak fotosentezi ve bitki gelişimini engeller. Şiddetli enfeksiyonlar, yaprak dökülmelerine, meyve deformasyonlarına ve verim kaybına neden olabilir. Hastalık, sıcak ve nemli hava koşullarında hızla yayılır ve kontrol edilmezse üretimde büyük kayıplara yol açar.
Bulaşma yolu: Fasulye adi yaprak yanıklığı, Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli'nin bitki dokularına yaprak gözenekleri, çiçekler veya yaralanmalar yoluyla girmesiyle oluşur. Bakteri, bulaşık tohumlar, bitki artıkları, yağmur sıçramaları ve rüzgar ile sağlıklı bitkilere yayılır. Enfekte olmuş bitkilerde kışı geçiren bakteri, ilkbaharda tekrar aktif hale gelir. Yüksek nem ve sıcaklık koşulları hastalığın yayılmasını hızlandırır. Sulama sırasında su sıçramaları ve enfekte bitkilerle temas da bakterinin yayılmasını kolaylaştırır. Bakteri, tohumlarda uzun süre canlı kalabilir, bu da hastalığın yeni alanlara taşınmasına neden olur.
Mücadele:
Kültürel önlemler arasında, hastalıksız tohum kullanımı, tarlada iyi havalanma sağlanması ve bitki kalıntılarının tarladan uzaklaştırılması yer alır. Ekim nöbeti uygulanması ve bitkilerin birbirine çok yakın dikilmemesi de hastalığın yayılmasını önleyebilir. Kimyasal mücadelede, uygun bakterisitlerin kullanılması ve koruyucu uygulamaların yapılması önemlidir.
Türkiye'de bu hastalığa karşı ruhsatlı bakterisitler hakkında güncel bilgi BKÜ (Bitki Koruma Ürünleri Veri Tabanı) üzerinden incelenebilir.