Anasayfa  |  Hastalıklar  |  Fungi

Çökerten ve kök çürüklüğü, fide döneminde bitkilerde görülen ve önemli ürün kayıplarına neden olan fungal hastalıklardır. Bu hastalıklar, bitkilerin kök ve kök boğazında çürümelere yol açarak fidelerin zayıflamasına, büyümesinin durmasına ve sonunda ölümüne neden olur.

Hastalık etkenleri:
Çökerten hastalığı birçok farklı fungus tarafından oluşturulabilir. Başlıca etkenler:
- Pythium spp.
- Rhizoctonia solani
- Fusarium spp.
- Phytophthora spp.

Görüldüğü bitkiler:
Sebzeler, tahıllar, süs bitkileri ve fide üretimi yapılan diğer bitkiler.

Zarar şekli:
Çökerten ve kök çürüklüğü, genellikle bitkilerin genç fide döneminde ortaya çıkar ve kökler, kök boğazı ile gövdede çeşitli zararlar oluşturur.

Fidelerde: Hastalık belirtileri genellikle bitkilerin kök boğazında başlar. Kök boğazında kahverengi-siyah renkte lezyonlar ve çürümeler görülür. Enfeksiyon ilerledikçe kök ve kök boğazındaki dokular yumuşar ve fideler toprak seviyesinden itibaren çürümeye başlar. Bu, fidelerin su ve besin alımını engelleyerek büyümesinin durmasına neden olur. Fideler hızla solgunlaşır, yapraklar sararır ve fide çöker.

Köklerde: Köklerde enfeksiyon kök uçlarından başlayarak yukarı doğru ilerler. Kökler çürüdükçe bitki zayıflar, gelişimi durur ve su ile besin alımı engellenir. Köklerin zarar görmesi bitkinin toprağa iyi tutunamamasına ve fidelerin devrilmesine yol açar.

Genel zarar: Çökerten ve kök çürüklüğü, özellikle fidelerde görüldüğünde bitkinin hayatta kalmasını engeller. Yetişkin bitkilerde ise kök çürüklüğü hastalıkları bitkinin zayıflamasına, büyümesinin yavaşlamasına ve verim kaybına neden olur.

Bulaşma yolu: Çökerten ve kök çürüklüğü hastalıkları, Pythium spp., Rhizoctonia spp., Fusarium spp., Alternaria spp., Sclerotinia spp. ve Phytophthora spp. gibi mantarların toprak, enfekte bitki artıkları ve bulaşık tarım aletleri yoluyla yayılmasıyla oluşur. Bu mantarlar kışı toprakta veya bitki artıkları üzerinde geçirir ve uygun nem ve sıcaklık koşullarında genç bitki köklerine saldırarak enfeksiyona neden olur. Sulama suyu ve toprak sıçramaları, sağlıklı bitkilere mantarın taşınmasına yol açar. Yüksek nem, sporların çimlenmesini ve enfeksiyonun şiddetini artırarak hastalığın yayılmasına neden olur. Enfekte toprak ve bitki artıkları, hastalığın sonraki sezonlarda devam etmesine yol açar.

Mücadele:
Kültürel mücadelede, hastalıklı bitki kalıntılarının tarladan uzaklaştırılması, toprak drenajının iyileştirilmesi, bitki yoğunluğunun azaltılması ve toprak nem seviyesinin dikkatle kontrol edilmesi önemlidir. Ayrıca dayanıklı tohum kullanımı ve uygun ekim sıklığı da hastalığın önlenmesine yardımcı olabilir. Kimyasal mücadelede ise, tohumların ekim öncesinde fungisit ile muamele edilmesi ve hastalığın gelişmesini önlemek için toprak uygulamalarının yapılması gereklidir.

Türkiye'de bu hastalıklara karşı ruhsatlı olan fungisitler hakkında güncel bilgi BKÜ (Bitki Koruma Ürünleri Veri Tabanı) üzerinden incelenebilir.