Anasayfa  |  Hastalıklar  |  Fungi

Buğdayda septorya yaprak lekesi (Septoria tritici), buğday bitkilerinde yapraklarda lekeler oluşturan ve fotosentez kapasitesini azaltarak ciddi verim kayıplarına yol açan bir fungal hastalıktır. Hastalık, özellikle nemli ve ılıman koşullarda yaygın olarak görülür ve yaprakların erken dökülmesine neden olur.

Görüldüğü bitkiler:
Buğday ve diğer tahıllar

Hastalık etkeni:
Septoria tritici (Zymoseptoria tritici olarak da bilinir)

Zarar şekli:

Yapraklarda: İlk belirtiler yapraklarda küçük, sarımsı lekeler şeklinde başlar. Zamanla bu lekeler kahverengiye döner ve büyüyerek birleşir. Lekelerin ortası genellikle kahverengi veya gri, çevresi ise sarı renkte olur. Hastalığın ilerlemesiyle birlikte yapraklar kurur ve dökülür. Yaprak yüzeyinde siyah renkte küçük yapılar (piknit) görülebilir; bu yapılar, mantarın sporlarını içerir ve hastalığın yayılmasına neden olur. Yaprakların erken ölümü, bitkinin fotosentez yapma kapasitesini ciddi ölçüde azaltır.

Başaklarda: Hastalık genellikle yaprakları etkiler, ancak şiddetli enfeksiyon durumunda başaklar da etkilenebilir. Başaklarda benzer lekeler ve kuruma belirtileri gözlemlenebilir.

Genel zarar: Septorya yaprak lekesi, buğday yapraklarında fotosentez kapasitesini düşürerek bitkinin gelişimini engeller. Yaprakların erken dökülmesi sonucu verim kaybı oluşur. Hastalık, özellikle nemli hava koşullarında hızla yayılır ve kontrol edilmezse ürün kaybı ciddi boyutlara ulaşabilir.

Bulaşma yolu: Buğday septorya yaprak lekesi, Septoria tritici mantarının enfekte olmuş bitki artıkları ve tohumlar yoluyla yayılmasıyla oluşur. Mantar, kışı bitki artıkları üzerinde geçirir ve ilkbaharda uygun koşullarda sporlarını serbest bırakır. Sporlar, yağmur sıçramaları, rüzgar ve bulaşık tarım aletleriyle sağlıklı bitkilere taşınır. Yüksek nem ve ılıman sıcaklıklar, sporların çimlenmesini ve hastalığın yayılmasını hızlandırır. Enfekte bitki artıkları, sonraki sezonlarda hastalığın devamına yol açar.

Mücadele:
Kültürel önlemler arasında dayanıklı buğday çeşitlerinin ekilmesi, hastalıklı bitki kalıntılarının tarladan uzaklaştırılması ve ekim nöbeti uygulanması yer alır. Bitki yoğunluğunun azaltılması ve iyi havalandırmanın sağlanması da hastalığın yayılmasını engelleyebilir. Kimyasal mücadelede, uygun fungisitlerin hastalığın ilk belirtilerinde veya öncesinde koruyucu olarak kullanılması önemlidir.

Türkiye'de bu hastalığa karşı ruhsatlı olan fungisitler hakkında güncel bilgi BKÜ (Bitki Koruma Ürünleri Veri Tabanı) üzerinden incelenebilir.