Anasayfa  |  Hastalıklar  |  Fungi

Kara pas (Puccinia graminis tritici), buğday ve diğer tahıllarda görülen, yapraklarda, saplarda ve başaklarda önemli zararlara neden olan bir fungal hastalıktır. Hastalık, özellikle sapları etkileyerek bitkinin su ve besin taşıma kapasitesini olumsuz etkiler ve ciddi verim kayıplarına yol açar.

Görüldüğü bitkiler:
Buğday ve diğer tahıllar

Hastalık etkeni:
Puccinia graminis f. sp. tritici

Zarar şekli:

Yapraklarda: Kara pas hastalığı, yapraklar üzerinde uzun, kahverengimsi-siyah renkte çizgiler şeklinde püstüller oluşturarak başlar. Bu püstüller, hastalığın sporlarını taşır ve rüzgar yoluyla diğer bitkilere yayılır. Enfekte yapraklar zamanla kurur ve bitki fotosentez kapasitesini kaybeder.

Saplarda: Kara pasın en belirgin etkisi saplarda görülür. Saplarda meydana gelen siyah püstüller bitkinin besin ve su taşıma sistemini bozar. Hastalığın ilerlemesiyle saplarda çatlama ve kırılmalar meydana gelir. Bu da bitkinin zayıflamasına ve başakların olgunlaşmadan devrilmesine neden olur.

Başaklarda: Hastalık başaklara kadar ilerleyebilir ve tanelerin dolmasını engelleyebilir. Taneler küçük kalır ve bu durum doğrudan verim kaybına neden olur.

Genel zarar: Kara pas, bitkilerin yapraklarını, saplarını ve başaklarını enfekte ederek ciddi verim kayıplarına yol açar. Sapları zayıflatarak bitkinin devrilmesine ve başakların olgunlaşamadan kaybedilmesine neden olur. Hastalık, özellikle ılıman ve nemli koşullarda hızla yayılır ve kontrol edilmezse büyük ekonomik kayıplara neden olabilir.

Bulaşma yolu: Kara pas, Puccinia graminis f.sp. tritici mantarının enfekte olmuş bitki artıkları ve sporları yoluyla yayılmasıyla oluşur. Mantar, kışı ara konak olan yabani otlarda veya bitki artıkları üzerinde geçirir. İlkbaharda, uygun nem ve sıcaklık koşullarında sporlarını serbest bırakır. Sporlar, rüzgarla sağlıklı buğday bitkilerine taşınarak enfeksiyona yol açar. Ilıman sıcaklıklar ve yüksek nem, sporların çimlenmesini ve hastalığın hızla yayılmasını teşvik eder. Enfekte bitki artıkları, hastalığın sonraki sezonlarda devam etmesine neden olur.

Mücadele:
Kültürel önlemler arasında dayanıklı buğday çeşitlerinin ekilmesi ve hastalıklı bitki kalıntılarının tarladan uzaklaştırılması yer alır. Ekim nöbeti uygulanması, hastalığın yayılmasını engellemeye yardımcı olabilir. Kimyasal mücadelede ise, hastalığın ilk belirtilerinin görülmesiyle birlikte uygun fungisitlerin kullanılması gereklidir.

Türkiye'de bu hastalığa karşı ruhsatlı olan fungisitler hakkında güncel bilgi BKÜ (Bitki Koruma Ürünleri Veri Tabanı) üzerinden incelenebilir.