Anasayfa  |  Hastalıklar  |  Fungi

Erken yaprak yanıklığı (Alternaria solani), özellikle patates ve domates bitkilerinde yaygın olarak görülen ve ciddi ürün kayıplarına yol açabilen bir fungal hastalıktır.

Görüldüğü bitkiler:
Patates (Solanum tuberosum), domates (Solanum lycopersicum) ve diğer Solanaceae (patlıcangiller) familyasındaki bitkiler.

Hastalık etkeni:
Alternaria solani

Zarar şekli:
Erken yaprak yanıklığı, bitkinin yapraklarında, saplarında ve meyvelerinde zarar meydana getirir.

Yapraklarda: İlk belirtiler genellikle alt yapraklarda görülür. Yapraklar üzerinde koyu kahverengi ile siyah renkte, genellikle dairesel, halkalar şeklinde lezyonlar oluşur. Bu lekeler büyüdükçe halkalar birbirine benzer şekilde genişler ve zamanla yaprağın büyük bir kısmını kaplar. İleri enfeksiyonlarda yapraklar sararır ve kuruyarak dökülür. Yapraklardaki bu zarar, fotosentezi olumsuz etkileyerek bitkinin genel sağlığını ve verimini düşürür.

Saplarda: Saplarda da kahverengi-siyah lekeler oluşur. Enfeksiyon ilerledikçe saplar zayıflar ve çatlamalar meydana gelir. Bitkinin besin ve su iletimi engellenerek gelişimi durur.

Meyvelerde: Özellikle domates meyvelerinde sapın bağlandığı noktada koyu renkli lezyonlar oluşur. Bu lezyonlar büyüdükçe meyvenin yüzeyinde çöküntülü ve pürüzlü bir görünüm ortaya çıkar. Şiddetli enfeksiyon durumunda meyveler çürüyerek pazar değerini kaybeder.

Genel zarar: Erken yaprak yanıklığı, bitkilerin gelişimini olumsuz etkileyerek ciddi verim kaybına neden olabilir. Yaprak dökülmesi, bitkinin fotosentez yapma kapasitesini azaltır, bu da özellikle sıcak ve nemli hava koşullarında hastalığın hızla yayılmasına neden olur.

Bulaşma yolu: Erken yaprak yanıklığı, Alternaria solani mantarının enfekte olmuş bitki artıkları, tohumlar ve kontamine toprak yoluyla yayılmasıyla oluşur. Mantar, kışı bitki artıkları üzerinde geçirir ve ilkbaharda uygun koşullarda sporlarını serbest bırakır. Sporlar, rüzgar, yağmur sıçramaları ve sulama suyu ile sağlıklı bitkilere taşınır. Yüksek nem ve ılıman sıcaklıklar, sporların çimlenmesini ve hastalığın yayılmasını hızlandırır. Enfekte bitki artıkları, sonraki sezonlarda hastalığın devamlılığını sağlar.

Mücadele:
Kültürel önlemler arasında hastalıklı bitki artıklarının temizlenmesi ve dayanıklı çeşitlerin kullanılması yer alır. Bitkilerin iyi havalandırılması ve uygun ekim sıklığı hastalığın yayılmasını engellemeye yardımcı olur. Kimyasal mücadelede, uygun fungisitlerin kullanımı önemlidir.

Türkiye'de bu hastalığa karşı ruhsatlı olan fungisitler hakkında güncel bilgi BKÜ (Bitki Koruma Ürünleri Veri Tabanı) üzerinden incelenebilir.